تحقیق کامل درمورد اخلاق اسلامی

لینک پرداخت و دانلود *پایین مطلب*
فرمت فایل:Word (قابل ویرایش و آماده پرینت)
تعداد صفحه: 24

اخلاق اسلامی یک نظام اخلاقی بر پایهٔ اخلاق، عقل، قرآن و سخنان پیامبر اسلام است

تفکیک اخلاق اسلامی

اخلاق اسلامی مجموعه‌ای است از تمام مطالب مرتبط به اخلاق و مخصوصاً علم اخلاق که به جهان اسلام و فرهنگ اسلامی منتسب اند، صرف نظر از این که با اخلاق در حوزه‌های دیگر کمابیش دارای مشترکاتی باشد.

اهمیت تفکیکاز آنجا که اسلام دینی است که مدّعی کمال است و هر دینی جز اعتقادات شامل اخلاق و احکام است؛ و نیز چون اخلاق دانشی پیچیده و از دیدگاه اسلام بسیار ضروری ست؛ ارائهٔ یک نظام معیّن از دستورات اخلاقی و حتی مبانی و روش تحقیق در اخلاق از سوی یک مسلمان وظیفهٔ اسلام دانسته می‌شود. از لحاظ علم معرفت شناسی اخلاق اسلامی بر اساس قرآن از روش‌هایی خاص برای مطالعهٔ اخلاق استفاده می‌کند، که توضیح خواهیم داد. منابع و رهیافت‌هایحیی بن عدی بن حمید بن زکریا (۳۶۴ هجزی قمری)، تهذیب الاخلاق

رهیافت عقلی، فیلسوفانه، یونانی، سقراطی

تهذیب الاخلاق و طهاره الاعراق نوشته ابو علی احمد بن محمد مسکویه (۳۲۰ تا ۴۲۱ هجزی قمری) اخلاق ناصری، خواجه نصیر الدین طوسی (۵۹۷ هجزی قمری) تا حد زیادی: جامع السعادات نوشته ملا مهدی نراقی به عربی معراج السعاده اثر ملا احمد نراقی

رهیافت نقلی

معراج السعاده

رهیافت عارفانه یا عرفان عملی

منازل السّائرین، خواجه عبد الله انصاری، و بسیاری از متون نثر در موضوع تزکیه و تهذیب نفس و سیر و سلوک الی الله و توحید (عرفانی) و فناء فی الله مثنوی مولوی، منطق الطّیر عطّار نیشابوری، و و بسیاری از منابع معترب شعر فارسی با مضامین معنوی و عرفانی

رهیافت روان شناسی

اخلاق اسلامی، احمد دیلمی و مسعود آذربایجانی بهشت اخلاق، بررسی ۳۱۳ واژهٔ اخلاقی، اثر مهدی نیلی پور

  مبانی اخلاق اسلامی

اخلاق اسلامی بر پایهٔ معرفت شناسی اسلامی، فلسفهٔ اسلامی و انسان شناسی ست

روش معرفت شناسی در اخلاق

از دیدگاه معرفت شناسی، اخلاق اسلامی علاوه بر معرفت حسی و عَقلی که پیش از اسلام استفاده می‌شد، از معرفت نَقلی و وحیانی و حدیثی) نیز برای شناخت استفاده می‌کند.

با حس، رفتارهای روزمره و قابل مشاهده را مطالعه می‌کند با عقل، احکام و قواعد کلی اخلاقی را مطالعه می‌کند. (اخلاق عقلی) با وحی و نقل که به عنوان نوع دیگری از برهان در قضایا استفاده می‌شود. (اخلاق نقلی)

روش محوری در اخلاق اسلامی روش عقلی ست. دو روش دیگر به عنوان شواهد اظافی به کار می‌روند. لذا شباهت زیادی بین اخلاق اسلامی و اخلاق یونانی وجود دارد. اما تفاوت آن با مکاتب اخلاقی جدید (مدرن) چنان بنیادی ست که شباهت این دو بسیار کم است. مثلاً بسیاری از مکاتب اخلاقی نوین از عقل به عنوان ابزار معرفتی استفاده نمی‌کنند.

کاربرد فلسفه در اخلاق

فلسفهٔ اسلامی با سه گرایش مشایی، اشراقی و صدرایی شامل جهان شناسی ست که تاثیر مستقیم بر علم اخلاق دارد. در اخلاق اسلامی جهان قسمت مادی و قسمت‌های غیر مادی خصوصاً قسمت معنایی یا عقلانی. موجوداتی که در این قسمت اند می‌توان روح، قوانین جهان، عقل غیر استدلالی، و فرشتگان (مجریان قوانین جهان) اشاره کرد (منبع: فلسفهٔ ابن سینا)

بعضی مباحث وجود شناسی هم در اخلاق نقش مهمی دارد. مثلاً: اتحاد عاقل و معقول، تشکیک در هستی، حرکت جوهری، مابعد الطبیعه یا متافیزیک، ماوراء طبیعت

کاربرد انسان شناسی در اخلاق

هم فلسفه و هم معرفت شناسی در انسان شناسی کاربرد دارند و انسان شناسی هم در اخلاق اسلامی کاربرد دارد.

یکی از مهم ترین موضوعاتی که در جهان بینی هر مکتب مورد توجه قرار دارد، شناخت انسان از دیدگاه آن مکتب است. هر مکتب با شناختی که از انسان و استعدادهای خاص او به دست می‌دهد، به سوالات اجتناب ناپذیری پاسخ می‌دهد. سوالاتی که از دیرباز دربارهٔ انسان مطرح بوده‌است. پاسخ به این سوالات، با بینش هر مکتب نسبت به جهان هستی ارتباطی تنگاتنگ دارد.

انسان از جنبه‌های گوناگونی موضوع علوم مختلف قرار می‌گیرد. روان شناسی، جامعه شناسی، تاریخ، اخلاق، دانش پزشکی و زیست شناسی علومی هستند که هر یک وجود انسان را از دیدگاهی ویژه مورد بحث قرار می‌دهند. اما نچه در انسان شناسی از اهمیّت ویژه برخوردار است، شناخت و اعتقاد به ابعاد دو گانه وجود انسان، یعنی بدن و بعدی جز آن است که روح نامیده شده.

بدن، موجود مادی و مربوط به عالم طبیعت است و نفس انسانی، موجودی فوق طبیعی و عقلی است. بدن انسان را با حس و نفس او را با عقل می‌توان شناخت. بعد عقلانی وجود انسان با ذات و هویت او در ارتباط است و با وجود دیدگاه‌های مختلفی که درباره ارتباط نفس و بدن مطرح است، می‌توان گفت: نفس جنبه عالیتر و برتر وجود انسان را تشکیل می‌دهد؛ به گونه‌ای که لذت، سعادت، کمال و خیر حقیقی انسان به این بعد از وجود او مربوط می‌شود. اثبات مراتب سه گانه وجود انسان؛ یعنی حس، خیال و عقل، تبیین رابطه میان این مراتب بر اساس حرکت جوهری و جسمانیه الحدوث و روحانیه البقاء بودن نفس، از مؤثرترین مسائل انسان شناختی در علم اخلاق است.

شناخت اخلاق اسلامی

ویژگی ها

شناخت ویژگی‌های هر پدیده‌ای قبل از تعریف، ما را در رسیدن به تعریفی جامع و مانع و مختصر از آن یاری می‌کند. چیزی که به چند دلیل به آن نیازمندیم:

دشواری‌های زبانی و پیچیدگی‌های مفاهیم علوم انسانی دشواری تعریف یک علم، خصوصاً توسط مرزهای آن. امر که باعث تکیه بر موضوع علم به جای مرزهای آن در امر در تعریف است درک شباهت و تفاوت علمی با علوم دیگر

در بینش اسلامی ابعاد انسان دو تاست:

جسم یعنی بخش ماده‌ای انسان

نفس یا روح یا قلب یا دل یا جان یعنی بخش معنایی انسان. این قسمت شامل ۲ نوع قوه‌است:

قوای خدمت گر تباتی، حیوانی، انسانی

قوای گرایش زا، یا روان، که عامل علاقه، لذت، رنج، و اعمال، از جمله اعمال اخلاقی اند

بنابرین صفات انسان هم دو نوع است: خَلق و خُلق

خَلق یا ظاهر یا صورت یعنی صفات مربوط به جسم

خُلق یا باطن یا سیرت یا عادت یا صفت یعنی صفات مربوط به روح. خُلق از نظر دوام دو نوع است: فضیله و رذیله. اغلب هر عمل اخلاقی به دلیل شرایط فعلی، مقداری از هر یک را دارد، اما صفات مورد بحث در اخلاق، اغلب به وضوح قابل قضاوت و به سختی قابل عمل اند

صفت فضیله یا زیبا یا خوب یا درست یا پسندیده

صفت رذیله یا زشت یا بد یا غلط یا ناپسند

خُلق از نظر دوام دو نوع است: ملکه و حال

ملکه یعنی صفت مداوم و مستمر و دیر زوال ایجاد شده در نفس.

حال یعنی صفت نامداوم و نامستمر و زود زوال ایجاد شده در نفس.

مثلاً شخصی که یک بار لبخند می‌زند یا فریاد می‌کشد تحت تاثیر حال چنین کرده. کسی که دائم لبخند می‌زند یا فریاد می‌کشد ملکهٔ خوش خلقی یا بدخلقی را دارد.

 موضوع

موضوع هر علمی عبارت است از چیزی که در آن علم از عوارض ذاتی بلاواسطه یا با واسطهٔ آن بحث می‌شود.

مرسوم است که در شروع هر علمی موضوع و محور اصلی ان علم را به دلایل زیر معلوم نمایند:

در صورت شناخت موضوع یک علم، فرد فراگیر محور اصلی مباحث را شناخته و در حین یادگیری، حول آن متمرکز می‌شود. در صورت خروج بحث از موضوع، فراگیر می‌تواند متوجّه آن شود گاهی برای تعیین شرافت، مرتبه، درجه، و رتبهٔ علوم از اهمیّت موضوع ان علم استفاده می‌شود. مثلاً موضوع علم اخلاق درمان روح و موضوع علم طب، درمان بدن است. و چون روح بر بدن برتری دارد، علم اخلاق نیز بر علم طب برتری دارد.

موضوع علم اخلاق، ملکات انسان (بخشی از خُلق او) است که به واسطهٔ روان به وجود می‌آیند و در روح اثر می‌گذارند و حفظ و ضبط می‌شوند

تعریف

با توجه به {ویژگی‌های علم اخلاق و} منابع کلاسیک و متعارف آن رد حوزهٔ علوم اسلامی و دقّت در موارد کاربرد آن در قرآن و حدیث علم اخلاق را می‌توان به شرح زیر تعریف کرد:

علمی که صفات نفسانی خوب و بد و اعمال و رفتار اختیاری متناسب با آنها را معرّفی کند و شیوهٔ تحصیل صفات نفسانی خوب و انجام اعمال پسندیده و دوری از صفات نفسانی بد و اعمال ناپسند را نشان دهد

شباهت و تفاوت و ملازمت با علوم دیگر

این بررسی از دو جهت مفید است: اولاً از جهت شناسایی هر چه بهتر مرزهای این دانش. و دوّماً شناسایی قسمت‌هایی از این علم که با علوم دیگر مشترک اند، به روشی استثنایی

اخلاق نظری و فقه

علم فقه اعمال انسان را از دو دیدگاه داوری می‌کند: یکی آثار اخروی آن، که با احکامی چون واجب و حرام تعیین می‌شود؛ و دوّم آثار دنیوی آن با احکامی چون صحت و بطلان. فقط دستهٔ اول ماهیت اخلاقی دارند و در اخلاق بررسی می‌شوند. دستهٔ دوم ماهیت حقوقی دارند.

اخلاق نظری و حقوق

موضوع علم حقوق قوائد کلّی و الزام آور اجتماعی ست که اجرای آن از سوی دولت و قدرت حاکم تضمین شده، است. اما علم اخلاق به قوائد فردی، اخروی، و بدون ضمانت اجرایی خارجی نیز می‌پردازد.

این فقط قسمتی از متن مقاله است . جهت دریافت کل متن مقاله ، لطفا آن را خریداری نمایید

دانلود تحقیق درمورد اخلاق اسلامی

لینک پرداخت و دانلود *پایین مطلب*
فرمت فایل:Word (قابل ویرایش و آماده پرینت)
تعداد صفحه: 25

بخش اول

تبار ایت الله اراکی

پدری خداترس :

پدرایشان حجة الاسلام والمسلمین مرحوم حاج احمداقا مشهوربه میرزااقااز اهالی مصلح اباد (واقع درمنطقه فراهان در10کیلومتری اراک)ومشهور به حاج میرزااقا فراهانی بود.این مرد خدا ترس ومتعبدمدتی رادرسامرابه خدمت میرزای شیرازی رسیده وکسب فیض کرده است.سپس تحت نظرمربیانی هم چون ملامحمدابراهیم انجدانی وشیخ اصفهانی تربیت شدند.اوعلاوه  برمقامات علمی وعبادی از امکانات مالی نیز بهره مندومنزلش ماوا وملجا علماوبزرگان بود وهمیشه از انان پذیرایی می کرد.

حضرت ایت الله اراکی پدرشان را چنین توصیف کرده است:پدرم یکی از بزرگترین نعمتهای الهی به بنده ودست پرورده مرحوم ملامحمد ابراهیم انجدانی وشیخ اصفهانی بود.مرحوم انجدانی از زاهدان عصر خودوموردعلاقه خاص مرحوم شیخ (عبدالکریم حائری)بوده است.پدرممگفت که اخوند انجدانی مکررا به من می فرمود که تو ستون مسجد ماهستی یعنی هروقت که اخوند به مسجد میرفت پدرم رادر مسجد درحال قیام ونماز می دیده است.

مائده پروردگار:

مادر ایشان دختر سید عقیل واواز نوادگان سید حسن واقف بود.سید حسن گنبد وبارگاهی در شهر نطنز(درابادی افواشته)داردکه محل زیارت مردم است.حضرت الله العظمی اراکی درمورد مادرشان چنین فرموده است:مادرم از اولاد سید حسن واقف بوده  سید حسن اکنون دراطراف نطنز زیارتگاهی بسیار مجلل دارد ودر ان نواحی امامزاهی بسیار معتبر ومورد احترام به شمار می اید ومردم می گویند که سید حسن از اولاد امام است ونام پدر مادرم سید عقیل است.         

تولد:

درچنین خانواده مذهبی وپاک در24جمادی الثانی 1312ه .ق(1273ه.ش)طفلی پای به جهان می گذارد وپدر ومادراورامحمد علی می نامند.تولد مولود مبارک درشهراراک اتفاق افتاده است.اودرهمان ایام کودکی علاقه عجیبی به تحصیل ویادگییری از خود نشان میدهد ایشان خود در مورد روحیات دوره کودکی اش چنین می فرماید :از همان اوان کودکی وبا سنی کم شوق عجیبی به کتاب ونوشتن داشتم.یادم می اید یک جزوه کتابی شامل سوره حمد در منزل داشتیم ومن در حالی که چیزی از خواندن ونوشتن نمی دانستم ونمی فهمیدم مرتب این کتاب را در دست می گرفتم.وورق میزدم وبرای خودم چیزهایی می خواندم.ولی او بااین شوق وعلاقه تا 11سالگی به دلایلی نمی تواند تحصیل کند تا اینکه عنایت الهی شامل حالش می شود وطریق تحصیل علم را فرارویش می گذارد.

بخش دوم

تحصیل

درپرتوعنایت الهی:

حجه الاسلام والمسلمین حاج شیخ ابولحسن مصلحی فرزند ایت الله اراکی درمورد  اویل تحصیلات پدرشان چنین می فرماید: باسواد شدن ایشان داستان جالبی دارد.

میفرمودند قبل از انکه پدرمان به مکه مشرف شودمندرکوچه بازی میکردم وتا 11سالگی سواد نداشتم .درسال1324ه.ق پدرم به حج مشرف شدوچون سفرهای حج دران زمان 9ماه طول می کشید.شوهرخواهر ماشخصی بود به نام عماد که مردفاضل وباسوادی بود وخط زیبایی داشت می فرمودند ایشان برای جبران خدماتی که ازپدرم به وی شده بود کوشش کرد که به من خواندن ونوشتن یاد دهد ومرا تربیت کند. لذا من در طی این 9 ماه خواندن ونوشتن رااموختم .

اقای عماد به من گفت:شما باید کتاب گلستان سعدی را بنویسید وسطر اول را خودشان نوشتند وبقیه را من نوشتم وبعد کتاب را صحافی کردند.وقتی پدرمان از مکه امد در حالتی که 12ساله بودم کتاب گلستان را جلو پدرم گذاشتم پدرم فرمودند:این چیست؟ اقای عماد گفتند:شما باز کنید.باز کردند دیدن گلستان به خط    زیبایی نوشته شده است وقتی صفحه اخر انرا نگاه کردند نوشته شده بود محمدعلی بن احمد.پدرم تعجب کرد پرسید شما این رانوشته اید.چگونه نوشته اید

الان هم این کتاب گلستان در کتابخانه به یادگار مانده ازایشان موجود است.

در محضرشیخ جعفر شیثی :

ایشان بعد از فراگیری خواندن ونوشتن به راهنمایی اقای عماد در خدمت مرحوم سید جعفر شیثی حاضر می شد ومشتاقانه ادبیات وقسمتی ازدروس حوزه را نزد وی آموخت وتا پایان حیات استاد از محضر وی استفاده کرد.

اواستادش شیخ جعفر را همیشه با اوصافی نظیر "ادیب کامل"مستود وچنین می فرمود:من نزد مرحوم شیخ جعفر درس خوانده ام.اودرتقوا و ورع شخص بی نظیری بود.درمدرسه سپهداری درس می گفت محصلین درسطوح مختلف از صبح تاغروب افتاب نزد وی می امدند وپیش اوتحصیل علم می کردند اوعقیده داشت در اوایل که طلبه دروس ابتدایی را می خواند باید به رساله عملیه فارسی رجوع کند وبعد ازانکه به دروس متوسطه حوزه رسید به رساله عملیه عربی مراجعه نماید. واین رااز امور لازم برای محصلین علوم دینی می دانستند.

آقا سید محمد تقی خوانساری:

پس از وفات استادش سید جعفر درمحضر درس اقاسیدمحمدتقی خوانساری حاضرشدومقداری ازدروس سطح راپیش ازامدن مرحوم حاج شیخ عبدالکریم حائری به اراک نزد او فراگرفت.ایشان خود دراین مورد چنین می فرماید:

"بعد ازوفات حاج شیخ جعفردرهمان سال درمحضر شریف آیت الله سیدمحمد تقی خوانساری اعلی الله مقامه الشریف بودم ایشان هم شخص عجیبی بود مجاهد فی سبیل الله بود ومقامی بس عظیم داشت. ایشان هم مقداری مرا کفایت فرمودند."

بخش سوم

همدرسان ممتاز:

حضرت آیت الله العضمی امام خمینی:

اشنایی ایت الله اراکی با حضرت امام خمینی درحوزه علمیه قم صورت گرفت واین اشنایی بعدها تبدیل به دوستی وعلاقه عمیق بین ان دوگردید.هنگامی که حضرت امام درنجف درتبعیدبه سر می بردند وی مخفیانه باایشان ارتباط داشته است.بعد ازانقلاب اسلامی نیز جانبداری از امام خمینی زبانزدخاص وعام بوده است.

ان بزرگوار درمقاطع حساس انقلاب وجنگ حمایت صمیمانه وبی شائبه خود رااعلام می داشت.دراین مورد حاج اقا ابوالحسن مصلحی فرزند ایشان چنین میگوید:

"یادم هست یکی ازمسائلی که اتفاق افتادمساله حذف قران از قسم خوردن نمایندگان مجلس بود که مرحوم حضرت امام (رحمه الله)بر اشفتند ودرهمان موقع اعلامیه   مختصری دادند وفرمودند:امیدوارم که هرچه زودتراین تصویب نامه رالغو نمایید.  ایشان اولین گام رابرداشتند ودران موقع مرحوم حاج آقا مصطفی خمینی نسبت به  همین چند کلام مرحوم آقا ابراز مسرت نمودند.قضیه ادامه پیداکرد وموجب شد که  رژیم عقب نشینی کند.حضرت امام بازبه این حد قانع نشدومجددا اطلاعیه داد وفرمود:این قانون باید صریحا لغو گردد.لذابه خاطر همین اطلاعیه هاآن تصویب نامه لغو شد."

بخش چهارم

تعلیم.تربیت وتالیف

شیوه تدریس:

مرجع بزرگ شیعه درطول بیش از35سال تدریس مداوم پیچیده ترین مباحث علمی را با گفتاری شیواوبیانی زیبا مطرح وانها رابآسانی تفهیم میکرد. ازویژگیهای اشکار درسی ایشان پرهیز از تکراروزیاده گویی بود.کلام راگزیده وپرمعنی اداء  می کرد.اعتقادشان براین بود که طالب علم باید قبل از حضور در درسی مواضع   اشکال رامطالعه وحل کرده سپس دربحث حاضرشود.از این رو درس ایشان برای افراد مبتدی سنگین وفقط برای محققین زحمت کشیده سودمند بود.

بحث ایشان درسطح بسیار عالی بود.درپی وفات ایت الله سید محمد تقی خوانساری  درسال 1371ق ایشان به درخواست عده بسیاری ازفظلاوشاگردان آیت الله خوانساری برکرسی استادی تکیه زندوبه تدریس خارج فقه واصول پرداخت ودرطی بیش از30سال مباحث نکاح.مکاسب محرمه.بیع.خیارات(2دوره).طهارت وحج درعلم فقه وسه دوره  کامل علم اصول را تدریس کرده اند.محل تدریس اومدرس زیر کتابخانه مدرسه فیضیه بودوصبح ها خارج فقه وعصرها خارج اصول تدریس می فر مودند.

این فقط قسمتی از متن مقاله است . جهت دریافت کل متن مقاله ، لطفا آن را خریداری نمایید