دانلود تحقیق تاثیر نماز بر اخلاق

 نماز از یک‏سو عامل تزکیه و تهذیب و دستیابى به روح تقوا و فضایل اخلاقى است و از سوى دیگر تأثیر و قبول واقعى نماز منوط به تقوا مى‏باشد و تقوا مکمل تأثیر نماز است. بدین‏سان «نماز و تقوا» داراى ارتباطى تنگاتنگ و تأثیرى متقابل‏اند. امام صادق(ع) نقش نماز در پیش‏گیرى از گناه را این‏گونه بیان مى‏فرماید: نماز مانع بازدارنده‏اى است که خداوند در زمین برقرار ساخته است و هرکس مى‏خواهد بداند چه مقدار از منفعت نماز بهره‏مند است، بنگرد که آیا نماز او را از اعمال زشت و منکر بازمى‏دارد یا نه؟ پس به همان مقدار که دامن از گناه برچید، از نماز، بهره برده است.

فهرست مطالب تحقیق تاثیر نماز بر اخلاق:

مقدمه     3

طرح مسئله:         4

اهمیت موضوع و ضرورت تحقیق:   4

عوامل ایجاد کننده ی طرح مسئله :     5

پیش درآمد و تاریخچه:       5

رابطه نماز و اخلاق           6

نماز عامل تأثیرگذار بر اخلاق          7

آثار نماز بر اخلاق حسنه:   8

الف) آثار دنیوی    8

ب) آثار اخروی    9

«آثار دنیویی»      9

«آثار اخروی»     13

تأثیر نماز در اخلاق‌  از دیدگاه  قران و ائمه اطهار(ع)    14

پاسخ طرح مسئله: 15

نتیجه گیری:        18

پیشنهادات و انتقادات:         18

منابع      19

 تحقیق تاثیر نماز بر اخلاق به صورت فایل ورد docx در 19 صفحه می باشد که برای به هم نریختن متن لطفا دو فونت Bnazanin , Btitre  که همراه فایل دانلود شده است را در صورت نداشتن این دو فونت به مجموعه فونتهای خود اضافه وهمچنین از افیس 2010 به بالا برای نمایش بهتر فایل استفاده نمایید.

دانلود تحقیق کامل درمورد اخلاق معاشرت

لینک پرداخت و دانلود *پایین مطلب*
فرمت فایل:Word (قابل ویرایش و آماده پرینت)
تعداد صفحه: 15

اخلاق معاشرت

مردم‏دارى

یکى از ضرورتهاى اخلاق مسلمانى و معاشرت مکتبى،«مردم‏دارى‏» است، یعنى با مردم بودن، براى مردم بودن، در خدمت‏دیگران بودن، شریک درد و رنج و راحت و غم دیگران بودن. همراهى‏و همدردى و همگامى و همخونى با دیگران و هر نام دیگرى که بتوانى‏بر آن بگذارى، لیکن واقعیت، همه یکى است، یعنى خود را خدمتگزارو غمخوار دیگران دیدن و دانستن.

این، رمز و راز حیات اجتماعى یک مسلمان است و براى او «پایگاه‏مردمى‏» و برخوردارى از رافت و رحمت و مودت و حمایت مردم رافراهم مى‏آورد.

ماهى به آب زنده است و یک مسلمان اجتماعى، به حسن سلوک بادیگران.

باید دید چه چیزهایى و چگونه رفتارهایى و چه روحیاتى این‏زمینه و موقعیت و پایگاه را براى انسان پدید مى‏آورد؟ وقتى هدف یک‏مسلمان، خدمت‏بیشتر به همنوعان است، باید راه و رسم آن را هم‏آموخت. مردم‏دارى، یکى از این رمزها است.

نمودهاى مردم‏دارى

بدون شناخت نمودها و شاخصهاى مردم‏دارى و این خصلت‏نیکو، نمى‏توان به رمز آن دست‏یافت. چه روحیه‏ها و خصلتهایى سبب‏جذب دیگران مى‏شود؟ جذبى که راهگشاى توفیق بیشتر براى خدمت‏و همدلى باشد. برخى از این نمودها از این قرار است:

1- خوش‏اخلاقى

«حسن خلق‏»، کمندى است که دیگران را در دام محبت اسیرمى‏کند.کیست که از برخورد شایسته خوشش نیاید و جذب چنین‏انسانى نشود؟

از امام صادق(ع) پرسیدند:

حد و مرز اخلاق نیک، چیست؟

فرمود: آن است که:

اخلاقت را نرم کنى،

کلامت را پاکیزه سازى،

و با چهره‏اى باز و گشاده با برادران دینى‏ات روبه‏رو شوى. (1) .

گشاده‏رویى، از بارزترین صفات رسول خدا(ص) بود که سهمى‏عمده در جذب مردم به اسلام و شیفتگى آنان به شخص پیامبر اسلام‏داشت. خداوند در باره این خصلت مردمى رسول اکرم(ص)مى‏فرماید:

«فبما رحمة من الله لنت لهم و لو کنت فظا غلیظ القلب لانفضوا من حولک‏»; (2) .

به خاطر رحمت الهى بود که براى مردم نرم شدى و اگر تندخو وخشن و سخت‏دل بودى، از دور تو پراکنده مى‏شدند.

در ادامه آیه مى‏فرماید: پس، از آنان درگذر، برایشان استغفار کن، ودر کار با آنان مشورت نما.

گویا که «عفو»، «استغفار» و «مشورت‏»، نمونه‏هاى دیگرى از حسن‏خلق و رفتار مردم‏دارانه و جاذب است، چرا که نوعى اعتماد به مردم وبه حساب آوردن آنان است و چنین برخوردى، عامل جاذبه شخص‏مى‏گردد.

2- عفو و گذشت

کینه‏توزى و لجاجت، ویژه روحهاى حقیر و همتهاى پایین است.برعکس، آنان که نظر بلند و روح بزرگ دارند، پوزشها را مى‏پذیرند، ازخطاهاى دیگران چشم مى‏پوشند و از حق شخصى خویش‏درمى‏گذرند. بلندنظرى انسان، عامل محبت دلهاى دیگران است. براى‏خود انسان نیز نوعى لذت روحى دارد و گفته‏اند: «در عفو، لذتى است که‏در انتقام نیست.».

عفو و گذشت و چشم‏پوشى و نادیده گرفتن لغزشهاى دیگران،دانه‏هاى جلب محبت است و دیگران را خوشبین، وفادار و بامحبت‏نگاه مى‏دارد.

امام سجاد(ع) در دعاى بلند «مکارم الاخلاق‏»، از خداوند این‏گونه‏مى‏طلبد:

«خداوندا!...

مرا ثابت‏قدم و استوار بدار، تا با ناخالصان و دغلها، خیرخواهانه برخوردکنم،

و هر کس از من دورى گزید، من به او نیکى کنم،

و به کسى که مرا محروم کرده، بذل و عطا کنم،

و با آن که با من قطع رابطه کرده، بپیوندم،

و کسى را که غیبت مرا کرده است، به خوبى یاد کنم،

توفیقم ده که نیکى را سپاسگزار باشم،

و ... از بدى، چشم پوشم و درگذرم.» (3) .

اینها گوهرهاى تابناکى در شیوه‏هاى معاشرت است. گفتن اینها درزبان، آسان است، اما عمل، بسیار سنگین است و جز از همتهاى والا وروحیه‏هاى زیبا برنمى‏آید و باید توفیقش را از خدا طلبید.

3- بخشش و محبت

آدمیزاد، بنده احسان است. به هر کس نیکى کنى، او را رام و مطیع‏خویش مى‏سازى و به هر کس محبت و لطف کنى، قلعه دلش را فتح‏کرده‏اى. به قول سعدى:

بنده حلقه بگوش، ار ننوازى، برود.

لطف کن لطف، که بیگانه شود حلقه بگوش.

این تعلیم حضرت رسول(ص) است که:

«اى مردم!

مى‏دانم که نمى‏توانید با اموالتان همه مردم را راضى کنید، ولى با چهره باز وگشاده‏رویى و خوش‏اخلاقى، مى‏توانید.» (4) .

و سخن مولایمان حضرت امیر(ع) چنین است:

«بالایثار یسترق الاحرار»; (5) .

آزادمردان، با ایثار، بنده و غلام مى‏شوند.

البته بنده و غلام خوبیها و کرامتهاى اخلاقى. این هم گام دیگرى‏در جذب دلها و ایجاد الفتها و تحکیم رابطه‏هاى عاطفى در جامعه‏بشرى است.

4- تواضع و خاکسارى

همچنان در پى بیان نمونه‏هایى از روحیه «مردم‏دارى‏» هستیم.افتادگى و تواضع و فروتنى، یکى دیگر از این ویژگیهاست. چنین کسان‏مى‏توانند مردم را دور شمع وجود خودشان جمع کنند، آن‏گونه که‏پیامبر خدا بود و انجام مى‏داد. تکبر، پشت انسانها را خالى مى‏کند و زیرپا را هم!

مردم، از پیرامون افراد مغرور و متکبر و خودخواه، پراکنده‏مى‏شوند. برعکس آن، تواضع، مردم را به محبت و عنایت و حمایت‏مى‏کشاند.

امام على(ع) فرموده است:

سه چیز موجب محبت دیگران مى‏شود: «الدین و التواضع والسخاء»; (6) .

دیندارى، فروتنى و بخشندگى.

مغروران و خود بزرگ بینان، هرگز نمى‏توانند با جمعى کار کنند وحمایت آنان را همواره همراه خود داشته باشند. اگر هم چند صباحى‏مردم در پى آنان باشند، به تدریج رهایشان مى‏کنند. مى‏گویى نه؟ به‏اطراف و دوستانت ‏بنگر، و به آنان که کارى در دستشان است دقت کن.ببین متکبران در میان مردم جا و محبوبیت دارند، یا متواضعان؟

5- حوصله و تحمل

«سعه‏صدر»، وسعت‏نظر و ظرفیت لازم داشتن، از نمونه‏هاى دیگر«مردم‏دارى‏» است. گاهى افراد، بى‏حوصله‏اند، از جایى و چیزى ناراحتى‏دارند، یا ضرر و آسیبى دیده‏اند، یا تحت فشار و گرفتارى‏اند،توقعهایشان بالاست، عصبانى مى‏شوند، حرف تند مى‏زنند و ...

آن که صبور باشد و بردبار، مى‏تواند با مردم کنار آید،

آن که تحمل حرفها، تندیها و بداخلاقیها را در «مکتب صبر»، تمرین‏و تجربه کرده باشد، مى‏تواند در ارتباط با مردم، به خدمت‏خویش وحضور کریمانه در کنارشان ادامه دهد. خود تحمل و مقاومت، براى‏انسان، هوادار درست مى‏کند. از کوره در نرفتن، بردبارى نشان دادن،خشمگین نشدن، از آثار این «ظرفیت‏» است. کسى که از این ویژگى‏اخلاقى برخوردار باشد، از یارى و حمایت دیگران هم برخوردارخواهد بود. باز بشنویم از کلام امیرالمؤمنین(ع) که فرمود:

«بالحلم تکثر الانصار.» (7) .

و نیز این کلام نورانى آن حضرت:

«بالاحتمال و الحلم یکون لک الناس انصارا و اعوانا.» (8) .

که هر دو سخن، معناى مشابه دارد، یعنى: در سایه حلم و بردبارى‏و تحمل است که یاوران زیاد مى‏شوند و مردم، پشتیبان و حامى تومى‏گردند.

این خصلت، بویژه براى کسانى که با مردم در تماس و ارتباطبیشترى‏اند و در معرض مراجعات، طرح سؤالها، نیازها، توقعات ومشکلات اند، ضرورى ‏تر و از مهمترین صفات شایسته براى مسؤولان‏ است.

این فقط قسمتی از متن مقاله است . جهت دریافت کل متن مقاله ، لطفا آن را خریداری نمایید

دانلود تحقیق کامل درمورد اخلاق پیامبر(ص)

لینک پرداخت و دانلود *پایین مطلب*
فرمت فایل:Word (قابل ویرایش و آماده پرینت)
تعداد صفحه: 28

چکیده

رسول اکرم(ص) فرزند عبدالله، خاتم پیامبران در مکه متولد شدند به دنیا نیامده پدر را و در شش سالگی مادرش آمنه را از دست داد و از آن پس جدش عبدالمطلب سرپرستی او را بر عهده گرفت کودکی هشت ساله بود که جدش عبدالمطلب درگذشت و عمویش ابوطالب، عهده دار سرپرستی او شد. پیامبر اکرم(ص) در سن 265 سالگی با زنی چهل ساله به نام خدیجه که زنی بسیار عفیف و ثروتمند بود ازدواج کرد و هنگامیکه به چهل سالگی رسید در رمضان سال سیزده پیش از هجرت(610) میلادی، خداوند توسط جبرئیل با فرو فرستادن نخستن سوره قرآن، بر او وحی کرد وبه این روش به پیامبری مبعوث شدند. ایشان هر سال یک ماه را در غار حرا در نزدیکی مکه به عبادت و تفکر خداوند می‌نشست.

رسول خدا ابتدا دعوتش را پنهانی آغاز کرد. همسرش خدیجه و علی بن ابی طالب به او ایمان آورند. سپس دعوتش را آشکار کرد و مردم را به توحید و ترک بت پرستی و خرافات جاهلی فراخواند.

رسول خدا از نظر شخصیتی در مقام والایی قرار دارند بطوریکه اگر رفتار پیامبر را معجزه اخلاقی پیامبر بنامیم هیچ مبالغه نکرده‌ایم ایشان شخصیتی بودند بسیار با گذشت و مهربان که حتی از مشرکان خونخوار هم می‌گذشتند و آنان را عفو می‌نمودند و چنین شخصیتی که با دشمنان خود این چنین رفتار کند رفتارش با دوستان نیازی به توضیح ندارد. رسول خدا(ص) از نظر گرفتار هم با آنکه به کل اسرار دانا بودند اما سطح ظرفیت اشخاص را در نظر می‌گرفتند تا دیگران متوجه صحبت‌هایشان باشند. ایشان هیچ گاه از روی هوا و هوس سخن نگفتند سخن او چیزی جز وحی نبود.

و جه زیباست سوره احزاب آیه 21 که رسول خدا(ص) را الگو و اسوه جهانیان معرفی کرده است. روحیات عالی، استقامت و شکیبایی، هوشیاری و درایت و اخلاص و توجه به خدا و تسلط او بر حوادث و زانو نزدن در برابر سختیها هر کدام می‌تواند الگو و سرمشقی برای جهانیان باشد. رسول خدا(ص) در تمام ابعاد شخصیتی الگو بودند. هم از نظر اخلاق فردی، هم خانوادگی، اجتماعی، سیاسی.

رسول خدا(ص) همه اشخاص را با یک دید یعنی دید برادری نگاه می‌کردند و در مجالس جای خاصی نداشتند و هیچ فرقی بین شخص ثروتمند و فقیر نمی‌گذاشتند تا جایئکه با فقرا همنشین و هم غذا می‌شدند. رسول خدا(ص) برای خود نسبت به دیگران هیچ امتیازی قائل نمی‌شدند همراه دیگر مومنان کلنگ به دست می‌گیرد، خندق می‌کند، با بیل جمع آوری کرده و از خندق بیرون میبرد و با یارانش شوخی می‌کند و مرتباً آنان را به یاد خدا می‌اندازد و به آینده درخسان و فتوحات بزرگ نوید می‌دهد. و رسول خدا(ص) چه نیکو سر مشقی است برای جهانیان.

نتیجه

از جمله نتایج بدست آمده از این تحقیق شامل موارد زیر می‌باشند:

1ـ پیامبر اکرم دارای والاترین و برترین کمالات اخلاقی بوده‌اند و در کل ایشان نمونه انسان کاملند. (در کل ابعاد شخصیتی)

2ـ پیامبر اکرم اسوه حشه معرفی شده است، و اسوه حسنه مفهومش این است که به تاسی و اقتدا کردن به رسول خدا(ص)، می‌توان در مسیر صراط مستقیم قرار گرفت.

3ـ پیامبر اکرم(ص) دارای شجاعتی بوده که در طول تاریخ بی نظیر بوده است این ناخدای بزرگ هنگامیکه سفینه‌اش گرفتار سخت‌ترین طوفانها می‌شود کمترین ضعف و سستی به خود راه نمی‌دهد و هم چراغ هدایت است و هم مایه آرامش و راحت روح و جان

پیشنهاد

1ـ در پایان به همه کسانی که در صدد تحقیق و بررسی پیرامون سیره حضرت(ص) می‌باشند پیشنهاد می‌نمایم که بیشتر بر روی جزئیات سیره تکیه شود تا کلیات و همچنین می‌توانند دین، قرآن ومعجزات آن حضرت و... را به شاخه‌های مختلفی تقسیم و سپس پیرامون هر جز از آن تحقیقات گسترده و جداگانه‌ای را به صورت کاربردی و عملی بپردازند.

2ـ اگر از طریق رسانه‌ها و مطبوعات و اینترنت بتوان سیره نبوی را که همان اسلام ناب محمدی ص است را به تمام مردم جهان منعکس کنند که جهانیان و پیروان سایر ادیان اسلام ناب را به معنای واقعی درک کرده و مانع برداشت اشتباه دوستان و غرض ورزی دشمنان گردد.

بخش اول

کلیات

تحقیق پایانی سطح دو با موضوع

اخلاق پیامبر(ص)

(لقد کان لکم فی رسول الله اسوه حسنه لمن کان یرجوالله و الیوم الاخر)

همانا رسول خدا برای شما الگویی خوب ونمونه‌ای کامل است و برای کسی که به یاد خدا و پاداش او و روز قیامت امیدوار باشد.

(سوره احزاب، آیه 21)

مقام معظم رهبری(مدظله العالی)

«ما درس اخلاق پیغمبر، درس عزت پیامبر اعظم(ص)، درس علم آموزی و درس رحمت و کرامت و درس وحدتی را که ایشان به ما داد و درس‌های زندگی ماست، باید در برنامه‌های زندگی خودمان قرار بدهیم»

سخن اول

ماه فرو ماند از جمال محمد       سرو نروید به اعتدال محمد

قدر فلک را کمال و منزلتی نیست        در نظر قدر با کمال محمد

آدم و نوح و خلیل موسی عیسی           آمده مجموع در ظلال محمد

سعدی اگر عاشقی کنی و جوانی      عشق محمد بس است و آل محمد

جهانی که در آن زندگی می‌کنیم، عالم اسرار و نهفته‌ها و پیچیده‌ها و شکافته شده‌ها و نشده‌‌ هاست.

اسرار عالم توحید و معرفت الهی و پروردگار جهان، آفریده‌های عمق آسمان‌ها و درون زمین، کهکشان‌ها، ستارگان، کرات، خورشید، ماه، منظومه شمسی، و اسرار عالم جمادات، نباتات، دریاها، معادن، آسمان‌ها، و شگفتی‌های جهان آفریده‌های شکافته و شناخته نشده و میلیون‌ها میلیون شگفتی و اسرار گل‌های زیبا و پروانه‌های رنگارنگ و زیبایی‌های آفرینش، همه و همه برای آن که آدمی که خود محور این اسرار و شگفتی‌های توحید الهی است، معرفت و اوج و معراج یابد تا خلیفه الله و نور آسمان و زمین، اسرار آمیزترین شگفتی جهان آفرینش، کامل‌ترین انسان از گذشته تا آینده و بزرگ‌ترین و مهم‌ترین پیامبر سلسله پیامبران و مقرب‌ترین مخلوق به خداوند متعال، آن که همه انبیاء در ورای او وزیر سایه‌اش، و همه فرشتگان، حتی جبرئیل، خدمتکار او، و همه عالم آفرینش دنیا و آخرت، زمین و زمان، عرش و فرش شیفته دیدار جمال و کمال او، یعنی حضرت محمد بن عبدالله پیامبر اعظم اسلام(ص) را بشناسد و او را برای دنیا و آخرتی بهتر و زندگی نورانی‌تر و رفتاری شایسته‌تر و کرداری خداپسندانه اسوه حسنه بداند و جز عشق و راه او و اهل بینش را نپوید.

شخصیتی که مهم‌ترین کتاب‌های آسمانی(زبور، تورات، انجیل) و حتی پیشین از آن‌ها و پیامبرانشان طلوع او را بشارت می‌دادند و پیروی از او را سفارش می‌کردند او که مهم‌ترین و کامل‌ترین و سالم‌ترین و جاودانه‌ترین کتاب آسمانی، یعنی قرآن مجید در سوره‌هایش از طبیعت رسالتش و تایید پیامبری او، و توبیخ رویگردانان از او شخصیت و حوادث و جریان‌های دوران زندگیش و هجرت و دیارش و امثال آن سخن به میان آورده است.

پیامبر اعظمی که در مورد شخصیت خود می‌فرمود:

«... من ستوده و پسندیده می‌باشم، و من نابود کننده‌ای هستم که خداوند به وسیله من کفر و بی دینی را نابود می‌سازد، و در قیامت بشر را برابر خودگرد می‌آورد، و آخرین پیامبر که پس از من پیامبری نخواهد بود»

آنچه در این نوشتار گرد آوری شده جمعاً 6 بخش است که بخش اول به کلیات پایان نامه اختصاص پیدا کرده و در بخش دوم که مروری بر زندگی پیامبر اسلام(ص) می‌باشد به طور خیلی مختصر به چند دوره از زندگی پیامبر و حتی به ازدواج پدر و مادرایشان پرداخته‌ام و بخشهای سوم و چهارم و پنجم و ششم به ترتیب به گوشه‌هایی از اخلاق فردی، خانوادگیعبادی و اجتماعی و سیاسی پیامبر اشاره شد.

امید است که این تحقیق با وجود اینکه تنها به گوشه‌هایی از اخلاق پیامبر اشاره دارد مورد توجه قرار بگیرد و تاثیر گذار باشد.

تعریف و تبیین موضوع

اخلاف جمع خلق به معنای خوی، سرشت، طینت، خصلت و طبیعت است. خلق یک حالت درونی و باطنی است، به همین جهت محسوس و ملموس نیست. واژه خلق و خلق ریشه واحدی دارند، ولی خلق برای هیات و شکل ظاهری مورد استفاده قرار می‌گیرد که با چشم و بصر قابل مشاهده است. اما خلق به قوا و سجایای باطنی فرد مربوط می‌شود که برای شناخت آن بصیرت لازم است.

برای خلق و خوی رسول خدا(ص) باید سهمی اساسی در کار نشر دعوت او در نظر گرفته شود. ویژگیهای اخلاقی آن حضرت بقدری والاست که خداوند منان او را اسوه حسنه نامیده است.

اخلاق عالی پیامبر اسلام امواج انقلاب مقدس اسلام را نخست در جامعه عرب و سپس در جهان ید آورد و در سایه این رستاخیز عظیم معنوی پراکندگی به یگانگی به بی پروایی به عفت و پاکدامنی، بیکارگی به کار و کوشش خودخواهی به نوع دوستیو تکبر عرب به تواضع و مهربانی تبدیل گردید و انسانهایی ترتیب شد که همه تا همیشه نمونه‌های اخلاق به شمار می‌آیند.

اخلاق محمد(ص) آنقدر عالی و پر ارزش است که خدا آن را خلق عظیم یاد کرده است. و انک لعلی خلق عظیم... سوه قلم آیه/4

2ـ اهمیت و ضرورت تحقیق

اسلام می‌خواهد انسانی بزرگوار و آراسته به فضایل اخلاقی تربیت کند و فرزندان خود را فردی اخلاقی، تربیت کند. تعلیمات اخلاقی پیامبران و رفتار آنان بهترین وسیله‌ای است که می‌تواند بشر را به زندگی ایده‌آل برساند. اخلاق برای تمام افراد بشر چه در زندگی فردی و چه در زندگی اجتماعی لازم است اما بر کسانی که بار مسولیت رهبری و هدایت جامعه را به عهده دارند ضروری‌تر می‌باشد، زیرا کسی که مربی اجتماع است باید خود نمونه‌ای از اخلاق و صفات برجسته انسانی باشد تا بتواند آلودگیهای اخلاقی را از لوح دل مردم بشوید بنابراین هر انسانی در زندگانی باید الگویی داشته باشد تا به او اقتدا کند و بهترین و والاترین الگو برای ما شیعیان چهارده معصوم می‌باشند لذا لازم و ضروری است که سیره و زندگی ایشان را مطالعه کنیم تا به شناخت کافی نسبت به آن بزرگواران دست یابیم و بتوانیم در زندگی از ایشان پیروی نمائیم.

اعتقاد به پیامبر اکرم، خاتم پیامبران، از ریشه دارترین باورهای دینی بشریت است و از جایگاه ویژه‌ای برخوردار می‌باشند تا به جایی که خداوند متعال بعد از اطاعت خود، اطاعت از رسول خدا را آورده است و می‌توان اهمیت این تحقیق را مستند به همین آیه شریف از قرآن نمود.

«اطیعو  الله و اطیعو الرسول و ادلی الامر منکم»

آنچه ضرورت تحقیق را آشکار می‌نماید همین بس که بعد از پیروز شدن انقلاب اسلامی توسط بنیان گذار جمهوی اسلامی، هجمه‌های دشمنان داخلی و خارجی جهت خدشه دار نمودن کل نظام اسلا شروع شد و البته در سال گذشته که به نام پربرکت اسلام آذین بسته بود به پیامبر اسلام اهانت کردند و خواستند با این کار زشت هویت پیامبر اسلام را زیر سوال ببرند اما اهانت آنها باعث رسوایی خودشان شد.

ضرورت ایجاب می‌کند که با شناساندن کامل حضرت رسول(ص) به مردم نشان داد که دشمنان در اوهام و افکار باطل خود سعی در تخریب اذهان عمومی و گرفتن سرمایه‌های با ارزش انسانی دارند که با یاری و لطف بی کران الهی تلاششان بی نتیجه می‌ماند.

3ـ اهداف و فوائد تحقیق

اسلام نسبت، اخلاق عنایت خاصی داشته است و به همین جهت در قرآن آیات اخلاقی به مراتب بیشتر از آیات احکام دیده می‌شود. حتی داستان‌های قرآن هم غالباً هدف اخلاقی دارند. شما در کتب حدیث، هزاران حدیث اخلاقی می‌یابید که اگر از موضوعات دیگر بیشتر نباشد کمتر هم نیست. نویدها و ثواب‌هائی که برای اخلاق نیک ذکر شدهخ از ثوابهائی که برای سایر اعمال ذکر شده کمتر نیست و تحذیرها و کیفرهائی که برای اخلاق زشت بیان شده از سایر اعمال کمتر نیست.

هر چه علم و صنعت پیش می‌رود نیاز بشر به اخلاق افزایش می‌یابد و لازم است به موازات آن دستورات اخلاقی پیامبران کاملاً مورد عمل و نظر قرار گیرد زیرا دنیای دانش و صنعت فقط وسایل و ابزارهایی در اختیار بشر می‌گذارد اما هیچگونه تضمینی ندارد تا جلو سوء استفاده از آن را بگیرد. بالا رفتن آمار جنایات، فساد، تبهکاری، قتل و خودکشی و... روشنگر همین حقیقت است اگر اخلاق که بخشی از مکتب پیامبران خداست به جامعه حکم فرما نباشد علم و صنعت نمی‌تواند سعادت و‌ارامش بشر را تضمین کند.

فایده مهم این تحقیق از نظر من این مورد می‌باشد که زندگی پیامبر اسلام در ذهن، رفتار و عمل ما تاثیر گذار باشد و گرنه آشنایی با سیره آن بزرگوار و عمل نکردن به آن سیره هیچ ارزشی نخواهد داشت هدف من از نوشتن این تحقیق آشنایی با زندگانی پر برکت حضرت رسول اکرم(ص) می‌باشد که از اهمیت خاصی برخوردار می‌باشد زیرا رسول اکرم نه تنها برای ما شیعیان الگو و اسوه هستند بلکه الگو و اسوه جهانیان می‌باشد.

4ـ پیشینه موضوع تحقیق

موضوع این تحقیق نیز اخلاق پیامبر اکرم(ص) است که در این زمینه کتاب‌های مختلفی نوشته شده است که برخی از آن‌ها کتب تاریخی هستند و برخی دیگر نیز کتب نویسندگان معاصر هستند که به دو کتب که از آن در این پایان نامه استفاده شده اشاره می‌گردد.

1ـ سیره رسول خدا، نویسنده رسول جعفریان

2ـ خاتم النبیین، مولف سید علی کمالی در زفولی

من سعی نموده‌ام در این پایان نامه مطالب پراکنده اما سودمند در کتب اخلاق پیامبر(ص) را بصورت مختصر و مفید بیان نموده تا اینکه خواننده بتواند با تمام زوایا و ظرایف و لطایف اخلاقی پیامبر(ص) آشنا گردیده و بجای خواندن کتب مختلف و زیاد با خواندن این پایان نامه همان نتیجه را بدست بیاورد.

5ـ سوالهای تحقیق

در تحقیق با آوردن چند سوال می‌توان به تجزیه و تحلیل درست مطلب پرداخت و اگر مباحث را به صورت سوال بیان کنیم در زمان کوتاهتری به نتیجه خواهیم رسید.

در این رساله تلاش بر این است که به سوالات زیر پاسخ داده شود.

1ـ چرا خداوند از پیامبر اسلام خلق عظیم یاد کرده است؟

سوالات فرعی

1ـ اخلاق به چه معناست؟

2ـ اخلاق فردی پیامبر اسلام چگونه بوده است؟

3ـ اخلاق اجتماعی پیامبر اسلام چگونه بوده است؟

4ـ اخلاق خانوادگی پیامبر اسلام چگونه بوده است؟

5ـ اخلاق سیاسی و عبادی پیامبر اسلام چگونه بوده است؟

6ـ فرضیه تحقیق

پیامبر اکرم(ص) به عنوان یک الگوی تمام عیار هستند که نظیر ایشان در جهان نبوده و نخواهد بود

7ـ روش تحقیق

روش این تحقیق کتابخانه‌ای بوده و در طی آن سعی شده تا با مراجعه به کتابخانه‌های مختلف و استفاده از منابع و کتب متعدد و معتبر ابتدا مطالب فیش برداری شده سپس طبق فیش‌ها مطالب منظم شده‌اند.

8ـ ساختار تحقیق

نوشته این جانب مستمل بر 6 بخش و هر بخشی از چند فصل تقسیم شده است.

بخش اول: کلیات

1ـ مقدمه

2ـ تبیین و معرفی موضوع

4ـ فوائد و اهداف تحقیق

5ـ پیشینه تحقیق

6ـ سوالات تحقیق

7ـ اصطلاحات کلیدی

8ـ روش تحقیق

بخش دوم: مروری بر زندگی پیامر

1ـ ازدواج عبدالله و آمنه

2ـ پدر پیامبر خدا(ص)

3ـ میلاد رسول خدا(ص)

4ـ حلیمه را به حضرت محمد(ص)

5ـ بازگشت به آغوش خانواده

6ـ از شبانی تا تجارت و ازدواج

7ـ پیشنهاد ابوطالب

8ـ امین قریش در کوه حراء

9ـ نخستین مرد و زنی که به پیامبر ایمان آورند

10ـ همسران پیامبر(ص)

11ـ رحلت پیامبر(ص)

12ـ ثواب زیارت مرقد رسول اکرم(ص)

بخش سوم: اخلاق فردی پیامبر

1ـ چیستی اخلاق

2ـ رفتار پیامبر

3ـ گفتار پیامبر

4ـ سادگی و بی آلاریشی

5ـ تواضع و فروتنی

بخش چهارم: اخلاق خانوادگی پیامبر

1ـ پیامبر و امور خانواده

2ـ همیاری با خانواده خود

3ـ اخلاق پیامبر در خانواده

4ـ همسر داری پیامبر

بخش پنجم: اخلاق عبادی و اجتماعی پیامبر

1ـ حجیت سیره رسول اکرم قبل و بعد از رسالت

2ـ رسول الله اسوه حسنه

3ـ عبادت و پرستش پیامبر

4ـ ساده زیستی و وارستگی از دنیا

5ـ عفو و گذشت

6ـ شجاعت پیامبر

بخش ششم: اخلاق سیاسی پیامبر

1ـ مفهوم سیاست

2ـ تشتت سیاسی عربستان

3ـ سیاست رسول اکرم به طور کلی

4ـ قاطعیت در اجرای عدالت

5ـ مشورت پیامبر

6ـ چیستی نبرد در اسلام

7ـ نبردهای حضرت محمد(ص) و چند نبرد در زمان ایشان (جنگ بدر ـ جنگ احزاب(خندق) جنگ بنی قریظه)

8ـ سیره پیامبر در میدان نبرد

9ـ واژگان کلیدی تحقیق

واژه‌های کلیدی در این تحقیق عبارتند از:

سیره، اخلاق، سیاست، اسلام، پیامبر، اسوه حسنه، حضرت محمد(ص)،

1ـ سیره: حرکت، رفتن، سنگ، روشف مذهب، هئیت، راه رفتن، نوع راه رفتن می‌باشد

2ـ اخلاق: از خلق گرفته شده به معنای خوی، طبع، طبیعت، عادت، مروت و گذشت می‌باشد

3ـ سیاست: حکم راندن بر رعیت و اداره کردن امور مملکت، حکومت کردن، ریاست کردن، سزا، جزا، عدالت و داوری می‌باشد.

4ـ اسلام: فرمانبرداری بی چون و چرا از امر یا نهی، دین اسلام، و گاهی به معنایی مسلمان نیر می‌آید

اسلام به معنی تسلیم و اطاعت محض، دین اسلام و مسلمین نیز آمده است.

5ـ پیامبر: همان رسول، نبی، نوشته، نامه، پیغامبر می‌باشد.

6ـ اسوه حسنه: اسوه، پیشوا، مقتدا

حسنه، کار نیک، عمل خیر، حسنات، عمل بر وفق احکام شرعی

7ـ حضرت محمد(ص)

حضرت: برای تعظیم پیش از نام پیغمبران می‌اید

محمد: نام رسول خدا(ص) می‌باشد.

بخش دوم: مروری بر زندگی پیامبر

1ـ ازدواج عبدالله و آمنه

2ـ پدر پیامبر خدا(ص)

3ـ میلاد رسول خدا(ص)

4ـ حلیمه دایه حضرت محمد(ص)

5ـ بازگشست به آغوش خانواده

6ـ از شبانی تا تجارت و ازدواج

7ـ پیشنهاد ابوطالب

8ـ امین قریش در کوه حرا

9ـ نخستین مرد و زنی که به پیامبر ایمان آوردند.

10ـ همسران پیامبر(ص)

11ـ رحلت پیامبر(ص)

12ـ ثواب زیارت مرقد رسول اکرم(ص)

ازدواج عبدالله و آمنه

آوازه عبدالله چنان در سرزمین حجاز شهر مکه طنین افکنده بود که بی شک ازدواج با او برای هر قبیله و خاندان افتخاری بزرگ بود. این افتخار را آمنه دختر وهب نصیب بود.

بره مادر آمنه با صلاحدید شوهرش وهب به منزل عبدالمطلب آمد و پیشنهاد ازدواج عبدالله با دخترش آمنه را مطرح نمود و او با کمال افتخار گفت: دخترمان همسر شایسته ایست برای فرزندت عبدالله!

عبدالمطلب رو به فرزندش کرده و گفت: پسرم نظر تو در مورد این پیشنهاد چیست؟ به خدا سوگند! در میان دختران مکه آمنه همتایی ندارد، زیرا او با حیا و ادب و عاقل و دین باور و پاکدامن است.[1]

از سوکت عبدالله پدرش فهمید که او با این وصلت موافق است. فاطمه مادر عبدالله شایستگی و کمالات ظاهری و معنوی آمنه را از نزدیک مشاهده کرد، گفت: من قبلاً آمنه را دیده بودم، ولی فکر نمی‌کردم اینقدر با حسن و کمال بوده و دلنشین باشد.

در میان دختران عرب هرگز دختری به این شایستگی یافت نمی‌شود. او به دلم نشست و برای همسری تو برگزیدم.[2]

عبدالله در طول عمر تنها با آمنه ازدواج کرد و زن دیگری برنگزید و همچنین جناب آمنه بعد از ازدواج با عبدالله به مدت کوتاهی زندگی کرد و دارفانی را وداع گفت.[3]

حاصل این ازدواج مبارک تنها یک فرزند و آن وجود مقدس حضرت خاتم الانبیا(ص) بود.

در عروسی پدر و مادر پیامبر اکرم ص نکات تربیتی فراوانی وجود دارد که شاخص‌ترین آنها معیار انتخاب همسر می‌باشد. تقوا، دین باوری، اصالت خانوادگی، ادب، حیا، عفت و عصمت، دوری از هوی و هوس، فصاحت و ادب سخن گفتن، پرهیز از مهریه سنگین و ویژگی‌های معنوی و کمالات روحی از جمله ملاک‌های عبدالله و آمنه د راین پیوند خجسته می‌باشد.

پدر پیامبر خدا(ص)

عبدالله بن عبدالمطلب، مادرش، فاطمه دختر عمره بن عائذ بن عمران بن مخزوم، است، یکی از پنج فاطمه‌ ای که در نسب رسول خدا بوده‌اند.[4]«صفیه» مادر زبیر از همین بانو تولد یافته‌اند، کینه«عبدالله» را«ابوقثم» و ابومحمد و«ابواحمد» و لقبش را «ذبیح» نوشته‌اند.

حضرت آمنه به رسول گرامی اسلام حامله بود که عبدالله به همراه یک کاروان تجارتی سفر شام رفت. بعد از چند ماه کاروان به مکه برگشت اما از عبدالله خبری نبود.

این فقط قسمتی از متن مقاله است . جهت دریافت کل متن مقاله ، لطفا آن را خریداری نمایید

دانلود مقاله کامل درباره تأثیر سازنده اینترنت بر اخلاق کاربران

لینک پرداخت و دانلود *پایین مطلب*
فرمت فایل:Word (قابل ویرایش و آماده پرینت)
تعداد صفحه: 23
فهرست و توضیحات:

چکیده

1- مقدمه

2- اینترنت: خوب، بد، زشت یا زیبا

3- نقش اینترنت در ایجاد اخلاق سازنده در کاربران

4- تعامل و همزیستی جهانی: شکل‌گیری هویت پویا18

5- کثرت‌گرایی فرهنگی19

6- جهانی شدن و حقوق شهروندی

7- نتیجه

مراجع

پی‌نوشت‌ها

چکیده

در این مقاله به تأثیرات مثبت اینترنت بر اخلاق کاربران پرداخته شده است. دیدگاه اتخاذ شده در این مقاله مبتنی بر قابلیت‌هایی است که به صورت بالقوه در اینترنت وجود دارد و می‌تواند سبب تسهیل ارتباطات جهانی میان انسان‌ها، از میان برداشتن تبعیض‌ها در دستیابی به اطلاعات و در نهایت ایجاد جامعه اطلاعاتی جهانی شود. از نظر نویسندگان این مقاله اینترنت علیرغم چهره فناوری‌محور خود می‌تواند پدید آورنده فضایی باشد که در آن اخلاق و روابط اجتماعی افراد تقویت گردد. معمولاً از چنین اخلاقی با عنوان «اخلاق سازنده» یاد می‌شود. استفاده از اینترنت اخلاق خاص خودش را به شیوه‌ای خودکار در کاربرانش به وجود می‌آورد، کاربرانی که در هر لحظه داده یا اطلاعاتی را تولید می‌کنند. از اینرو «اخلاق اینترنتی» جدای از «اخلاق سازنده» نیست. مقاله حاضر با یادآوری امکان همکاری میان اینترنت و انسان به منظور ارتقای روابط انسانی و اصول اخلاقی نگارش یافته است.

1- مقدمه

موضوعات اخلاقی معمولاً بر مبنای اصول فلسفی یا دینی جوامع مورد بحث و بررسی قرار می‌گیرند، مانند اینکه انسان باید با پدر و مادر، همسر و فرزندان خود چگونه رفتاری داشته باشد؟ پیشرفت‌هایی هم که در حوزه دانش و فناوری روی می‌دهند گاهی اوقات روابط میان انسان‌ها و اصول اخلاقی پذیرفته شده در هر جامعه را به چالش می‌گیرند. اغلب در رابطه با انسان و ماشین این ایده مطرح می‌شود که ماشینی‌شدن جامعه سبب کمرنگ شدن عواطف انسانی و سردی روابط میان انسانها شده است. چنین دیدگاهی در نگاه اول می‌تواند درست به نظر برسد، اما برای دنیای امروز چندان مصداق ندارد. امروزه اینترنت و کاربردهای گوناگون آن نظیر پست الکترونیکی1، گروه‌های بحث2 محاوره مستقیم یا اصطلاحاً چت3 فرصت‌های جدیدی را برای آشنایی میان کسانی که هرگز یکدیگر را نمی‌شناخته‌اند، فراهم ساخته است و دوستی‌های جدیدی را از نوع مجازی4 بوجود آورده است که گاهی به دوستی‌های واقعی میان افراد همفکر و همعلاقه منجر می‌شود. بدین ترتیب می‌توان انقلاب اطلاعاتی و در رأس آن اینترنت را بر خلاف انقلاب صنعتی و مظاهر آن که سبب جدایی انسانها از یکدیگر شد، عاملی پیوند دهنده میان عناصر انسانی و نزدیک کننده جوامع انسانی در نظر گرفت و به تعبیری در کنار هر رویداد یا تحول تکنولوژیکی می‌توان نتایج و تأثیرات مثبتی را نیز مشاهده نمود.

تأثیر اینترنت بر روابط اجتماعی انسانها گستره‌ای فراتر از ابعاد فردی را در بر گرفته است تا آن حد که در هنگام وقوع بلایای طبیعی و فجایع انسانی عاملی مهم در انعکاس عواطف و احساسات انسانی به شمار می‌رود. نقش راهبردی اینترنت در دو رویداد بزرگ اخیر یعنی جنگ در عراق و حادثه سونامی5 مثال زدنی است. در هر یک از ایندو رویداد، اینترنت جدای از ایفای نقش اطلاع‌رسانی خود، رسانه‌ای مهم در اعلام موجودیت گروه‌های مختلف اجتماعی جهت حمایت از آسیب دیدگان و جلب کمک‌های مردمی از سراسر جهان بود. بسیاری از کاربران اینترنتی با استفاده از امکانات این رسانه جهانی به کمک نیازمندان شتافتند.

هدف از بیان این مطالب ارائه یا القای یک تفکر مثبت‌اندیش یا خوشبینانه به ذهن خواننده نیست بلکه تبیین امکان تحقق جامعه اطلاعاتی آرمانی در سراسر جهان است. شکی نیست که همه کاربران اینترنتی به ارزشها و اصول والای انسانی اهمیتی نمی‌دهند. هکرها6 یا راهزنان اینترنتی که با شیوه‌های مختلف در صدد نفوذ به نقاط مشخصی از اینترنت هستند، از همین نوع کاربران هستند. اصولاً، اینکه در اینترنت چه چیزی پسندیده است یا چه چیزی نامطلوب است، همچنان در هاله‌ای از ابهام قرار دارد.

حتی در تعاریف قوانین بهره‌برداری از شبکه کامپیوتری و اینترنت همواره جلب نظر طرف‌های ذینفع مطرح بوده است. گاهی اوقات جانبداری‌های اقتصادی از تولیدکنندگان دانش و اطلاعات به حدی می‌رسد که دیگر «حق»7 یا به عبارت بهتر ارزشی برای کاربران قائل نمی‌شوند. این وضعیت در جوامع اقتصادگرایی8 مانند آمریکا و کشورهای غربی به خوبی مشهود است. کاربران برای برخورداری از خدمات پیوسته اطلاع‌رسانی مجبور به پرداخت هزینه‌هایی هستند که چندان واقع‌بینانه به نظر نمی‌رسند. گستره اقتصاد آنقدر وسیع شده است که دیگر حوزه اخلاق را هم تحت‌الشعاع خود قرار داده است. امروزه ثروت و پول تنها ارزش اخلاقی پذیرفته‌شده در بسیاری از جوامع شده و کلیه روابط انسانی بر اساس همین عامل تنظیم و برقرار می‌گردد.

اما در حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات و به ویژه اینترنت، گستره اخلاق درست از لحظه‌ای آغاز می‌شود که یک کاربر پشت رایانه شخصی خودش می‌نشیند و روی دگمه مرورگر اینترنتی9 کلیک می‌کند تا به درون جامعه جهانی اطلاعات گام بگذارد (کولمن 2001). اینکه کسی میهمان اینترنت باشد و برای اولین بار باشد که از این رسانه استفاده می‌کند، یا از مشتریان پر و پا قرص اینترنتی یا اصطلاحاً «نرد»10 باشد، زیاد مهم نیست. مهم این است که همه این افراد تحت محیطی به تبادل اطلاعات با یکدیگر می‌پردازند که هیچ قانون یا مقرارت رسمی بر آن حاکم نیست. خوب یا بد، درست یا نادرست، باید یا نباید، همگی تعابیر منحصر بفردی هستند که به ازای تک تک کاربران میلیونی یا میلیاردی اینترنت قابل بررسی و تعریف است.

در چنین فضایی تدوین هر گونه قانون و مقررات نه تنها غیرممکن به نظر می‌رسد، بلکه مضحک هم جلوه می‌کند. چیزی که ممکن است از نظر یک کاربر مطلوب و خواستنی باشد، می‌تواند از دیدگاه کاربر دیگری نامطلوب و ناپسند باشد. اما فصل مشترک همه کاربران از مبتدی گرفته تا پیشرفته، یک چیز است و آن «ساختن»11 است. همه کاربران اینترنت به نوعی در حال ساختن داده یا اطلاعات هستند. حتی کاربرانی که فقط نقش دریافت کننده12 یا مصرف کننده13 اطلاعات را دارند، در واقع به نوعی اطلاعات را در جایی مصرف می‌کنند و سبب ساختن چیزی در جایی دیگر می‌شوند. بدین ترتیب همه آنها برخودار از نوعی از اخلاق هستند که اصطلاحاً «اخلاق سازنده» (کولمن 2001) نامیده می‌شود.

این فقط قسمتی از متن مقاله است . جهت دریافت کل متن مقاله ، لطفا آن را خریداری نمایید

تحقیق کامل درمورد اخلاق اسلامی

لینک پرداخت و دانلود *پایین مطلب*
فرمت فایل:Word (قابل ویرایش و آماده پرینت)
تعداد صفحه: 24

اخلاق اسلامی یک نظام اخلاقی بر پایهٔ اخلاق، عقل، قرآن و سخنان پیامبر اسلام است

تفکیک اخلاق اسلامی

اخلاق اسلامی مجموعه‌ای است از تمام مطالب مرتبط به اخلاق و مخصوصاً علم اخلاق که به جهان اسلام و فرهنگ اسلامی منتسب اند، صرف نظر از این که با اخلاق در حوزه‌های دیگر کمابیش دارای مشترکاتی باشد.

اهمیت تفکیکاز آنجا که اسلام دینی است که مدّعی کمال است و هر دینی جز اعتقادات شامل اخلاق و احکام است؛ و نیز چون اخلاق دانشی پیچیده و از دیدگاه اسلام بسیار ضروری ست؛ ارائهٔ یک نظام معیّن از دستورات اخلاقی و حتی مبانی و روش تحقیق در اخلاق از سوی یک مسلمان وظیفهٔ اسلام دانسته می‌شود. از لحاظ علم معرفت شناسی اخلاق اسلامی بر اساس قرآن از روش‌هایی خاص برای مطالعهٔ اخلاق استفاده می‌کند، که توضیح خواهیم داد. منابع و رهیافت‌هایحیی بن عدی بن حمید بن زکریا (۳۶۴ هجزی قمری)، تهذیب الاخلاق

رهیافت عقلی، فیلسوفانه، یونانی، سقراطی

تهذیب الاخلاق و طهاره الاعراق نوشته ابو علی احمد بن محمد مسکویه (۳۲۰ تا ۴۲۱ هجزی قمری) اخلاق ناصری، خواجه نصیر الدین طوسی (۵۹۷ هجزی قمری) تا حد زیادی: جامع السعادات نوشته ملا مهدی نراقی به عربی معراج السعاده اثر ملا احمد نراقی

رهیافت نقلی

معراج السعاده

رهیافت عارفانه یا عرفان عملی

منازل السّائرین، خواجه عبد الله انصاری، و بسیاری از متون نثر در موضوع تزکیه و تهذیب نفس و سیر و سلوک الی الله و توحید (عرفانی) و فناء فی الله مثنوی مولوی، منطق الطّیر عطّار نیشابوری، و و بسیاری از منابع معترب شعر فارسی با مضامین معنوی و عرفانی

رهیافت روان شناسی

اخلاق اسلامی، احمد دیلمی و مسعود آذربایجانی بهشت اخلاق، بررسی ۳۱۳ واژهٔ اخلاقی، اثر مهدی نیلی پور

  مبانی اخلاق اسلامی

اخلاق اسلامی بر پایهٔ معرفت شناسی اسلامی، فلسفهٔ اسلامی و انسان شناسی ست

روش معرفت شناسی در اخلاق

از دیدگاه معرفت شناسی، اخلاق اسلامی علاوه بر معرفت حسی و عَقلی که پیش از اسلام استفاده می‌شد، از معرفت نَقلی و وحیانی و حدیثی) نیز برای شناخت استفاده می‌کند.

با حس، رفتارهای روزمره و قابل مشاهده را مطالعه می‌کند با عقل، احکام و قواعد کلی اخلاقی را مطالعه می‌کند. (اخلاق عقلی) با وحی و نقل که به عنوان نوع دیگری از برهان در قضایا استفاده می‌شود. (اخلاق نقلی)

روش محوری در اخلاق اسلامی روش عقلی ست. دو روش دیگر به عنوان شواهد اظافی به کار می‌روند. لذا شباهت زیادی بین اخلاق اسلامی و اخلاق یونانی وجود دارد. اما تفاوت آن با مکاتب اخلاقی جدید (مدرن) چنان بنیادی ست که شباهت این دو بسیار کم است. مثلاً بسیاری از مکاتب اخلاقی نوین از عقل به عنوان ابزار معرفتی استفاده نمی‌کنند.

کاربرد فلسفه در اخلاق

فلسفهٔ اسلامی با سه گرایش مشایی، اشراقی و صدرایی شامل جهان شناسی ست که تاثیر مستقیم بر علم اخلاق دارد. در اخلاق اسلامی جهان قسمت مادی و قسمت‌های غیر مادی خصوصاً قسمت معنایی یا عقلانی. موجوداتی که در این قسمت اند می‌توان روح، قوانین جهان، عقل غیر استدلالی، و فرشتگان (مجریان قوانین جهان) اشاره کرد (منبع: فلسفهٔ ابن سینا)

بعضی مباحث وجود شناسی هم در اخلاق نقش مهمی دارد. مثلاً: اتحاد عاقل و معقول، تشکیک در هستی، حرکت جوهری، مابعد الطبیعه یا متافیزیک، ماوراء طبیعت

کاربرد انسان شناسی در اخلاق

هم فلسفه و هم معرفت شناسی در انسان شناسی کاربرد دارند و انسان شناسی هم در اخلاق اسلامی کاربرد دارد.

یکی از مهم ترین موضوعاتی که در جهان بینی هر مکتب مورد توجه قرار دارد، شناخت انسان از دیدگاه آن مکتب است. هر مکتب با شناختی که از انسان و استعدادهای خاص او به دست می‌دهد، به سوالات اجتناب ناپذیری پاسخ می‌دهد. سوالاتی که از دیرباز دربارهٔ انسان مطرح بوده‌است. پاسخ به این سوالات، با بینش هر مکتب نسبت به جهان هستی ارتباطی تنگاتنگ دارد.

انسان از جنبه‌های گوناگونی موضوع علوم مختلف قرار می‌گیرد. روان شناسی، جامعه شناسی، تاریخ، اخلاق، دانش پزشکی و زیست شناسی علومی هستند که هر یک وجود انسان را از دیدگاهی ویژه مورد بحث قرار می‌دهند. اما نچه در انسان شناسی از اهمیّت ویژه برخوردار است، شناخت و اعتقاد به ابعاد دو گانه وجود انسان، یعنی بدن و بعدی جز آن است که روح نامیده شده.

بدن، موجود مادی و مربوط به عالم طبیعت است و نفس انسانی، موجودی فوق طبیعی و عقلی است. بدن انسان را با حس و نفس او را با عقل می‌توان شناخت. بعد عقلانی وجود انسان با ذات و هویت او در ارتباط است و با وجود دیدگاه‌های مختلفی که درباره ارتباط نفس و بدن مطرح است، می‌توان گفت: نفس جنبه عالیتر و برتر وجود انسان را تشکیل می‌دهد؛ به گونه‌ای که لذت، سعادت، کمال و خیر حقیقی انسان به این بعد از وجود او مربوط می‌شود. اثبات مراتب سه گانه وجود انسان؛ یعنی حس، خیال و عقل، تبیین رابطه میان این مراتب بر اساس حرکت جوهری و جسمانیه الحدوث و روحانیه البقاء بودن نفس، از مؤثرترین مسائل انسان شناختی در علم اخلاق است.

شناخت اخلاق اسلامی

ویژگی ها

شناخت ویژگی‌های هر پدیده‌ای قبل از تعریف، ما را در رسیدن به تعریفی جامع و مانع و مختصر از آن یاری می‌کند. چیزی که به چند دلیل به آن نیازمندیم:

دشواری‌های زبانی و پیچیدگی‌های مفاهیم علوم انسانی دشواری تعریف یک علم، خصوصاً توسط مرزهای آن. امر که باعث تکیه بر موضوع علم به جای مرزهای آن در امر در تعریف است درک شباهت و تفاوت علمی با علوم دیگر

در بینش اسلامی ابعاد انسان دو تاست:

جسم یعنی بخش ماده‌ای انسان

نفس یا روح یا قلب یا دل یا جان یعنی بخش معنایی انسان. این قسمت شامل ۲ نوع قوه‌است:

قوای خدمت گر تباتی، حیوانی، انسانی

قوای گرایش زا، یا روان، که عامل علاقه، لذت، رنج، و اعمال، از جمله اعمال اخلاقی اند

بنابرین صفات انسان هم دو نوع است: خَلق و خُلق

خَلق یا ظاهر یا صورت یعنی صفات مربوط به جسم

خُلق یا باطن یا سیرت یا عادت یا صفت یعنی صفات مربوط به روح. خُلق از نظر دوام دو نوع است: فضیله و رذیله. اغلب هر عمل اخلاقی به دلیل شرایط فعلی، مقداری از هر یک را دارد، اما صفات مورد بحث در اخلاق، اغلب به وضوح قابل قضاوت و به سختی قابل عمل اند

صفت فضیله یا زیبا یا خوب یا درست یا پسندیده

صفت رذیله یا زشت یا بد یا غلط یا ناپسند

خُلق از نظر دوام دو نوع است: ملکه و حال

ملکه یعنی صفت مداوم و مستمر و دیر زوال ایجاد شده در نفس.

حال یعنی صفت نامداوم و نامستمر و زود زوال ایجاد شده در نفس.

مثلاً شخصی که یک بار لبخند می‌زند یا فریاد می‌کشد تحت تاثیر حال چنین کرده. کسی که دائم لبخند می‌زند یا فریاد می‌کشد ملکهٔ خوش خلقی یا بدخلقی را دارد.

 موضوع

موضوع هر علمی عبارت است از چیزی که در آن علم از عوارض ذاتی بلاواسطه یا با واسطهٔ آن بحث می‌شود.

مرسوم است که در شروع هر علمی موضوع و محور اصلی ان علم را به دلایل زیر معلوم نمایند:

در صورت شناخت موضوع یک علم، فرد فراگیر محور اصلی مباحث را شناخته و در حین یادگیری، حول آن متمرکز می‌شود. در صورت خروج بحث از موضوع، فراگیر می‌تواند متوجّه آن شود گاهی برای تعیین شرافت، مرتبه، درجه، و رتبهٔ علوم از اهمیّت موضوع ان علم استفاده می‌شود. مثلاً موضوع علم اخلاق درمان روح و موضوع علم طب، درمان بدن است. و چون روح بر بدن برتری دارد، علم اخلاق نیز بر علم طب برتری دارد.

موضوع علم اخلاق، ملکات انسان (بخشی از خُلق او) است که به واسطهٔ روان به وجود می‌آیند و در روح اثر می‌گذارند و حفظ و ضبط می‌شوند

تعریف

با توجه به {ویژگی‌های علم اخلاق و} منابع کلاسیک و متعارف آن رد حوزهٔ علوم اسلامی و دقّت در موارد کاربرد آن در قرآن و حدیث علم اخلاق را می‌توان به شرح زیر تعریف کرد:

علمی که صفات نفسانی خوب و بد و اعمال و رفتار اختیاری متناسب با آنها را معرّفی کند و شیوهٔ تحصیل صفات نفسانی خوب و انجام اعمال پسندیده و دوری از صفات نفسانی بد و اعمال ناپسند را نشان دهد

شباهت و تفاوت و ملازمت با علوم دیگر

این بررسی از دو جهت مفید است: اولاً از جهت شناسایی هر چه بهتر مرزهای این دانش. و دوّماً شناسایی قسمت‌هایی از این علم که با علوم دیگر مشترک اند، به روشی استثنایی

اخلاق نظری و فقه

علم فقه اعمال انسان را از دو دیدگاه داوری می‌کند: یکی آثار اخروی آن، که با احکامی چون واجب و حرام تعیین می‌شود؛ و دوّم آثار دنیوی آن با احکامی چون صحت و بطلان. فقط دستهٔ اول ماهیت اخلاقی دارند و در اخلاق بررسی می‌شوند. دستهٔ دوم ماهیت حقوقی دارند.

اخلاق نظری و حقوق

موضوع علم حقوق قوائد کلّی و الزام آور اجتماعی ست که اجرای آن از سوی دولت و قدرت حاکم تضمین شده، است. اما علم اخلاق به قوائد فردی، اخروی، و بدون ضمانت اجرایی خارجی نیز می‌پردازد.

این فقط قسمتی از متن مقاله است . جهت دریافت کل متن مقاله ، لطفا آن را خریداری نمایید