تحقیق جامع و کامل درباره توبه و بازگشت
فرمت فایل : word (لینک دانلود پایین صفحه) تعداد صفحات 177 صفحه
چکیده
رحمت الهی همه مردم اعم از مؤمن و مشرک را فرا میگیرد و هیچ کس نباید از رحمت الهی ناامید شود. بخشش الهی، فراگیر و توبه، کلید بخشش همه گناهان است.
توبه، همان بازگشت و کاری نیکوست که به قدرت و توفیق الهی نیاز دارد. قدرت مطلق از آن خداست و فراهم آمدن زمینه و فرصت توبه، توفیق الهی میخواهد تا آدمی از گناه توبه کند و به سوی خدای خویش باز گردد. پس آنگاه که انسان، توفیق توبه و بازگشت به سوی خدا را یافت، نیازمند پاکسازی از پلشتیهای گناه و ورود و استقرار در آستانه قرب الهی و بازگشت دیگر باره خداست به سوی او، با رحمت و مهربانی و گذشت و بخشش.
خداوند متعال، پذیرنده توبه و بخشنده گناه است و توبه بندگانش را میپذیرد. او با رحمت گسترده و بیپایان خویش، گناه بندگانش را میبخشاید و سیاهی گناهان را از دل میزداید، ولی توبه بندهای که به انجام گناه پافشاری میکند یابندهای را که کافر میمیرد، نمیپذیرد.
بهرهمندی از رحمت پروردگار، تنها با توبه و جبران عبادتهای فوت شده امکانپذیر است و همانا اطاعت پروردگار، پرهیز از گناهان است. این پژوهش گامی است در مسیر آشنایی با مسئله توبه، مراحل و شرایط آن. عناوین فصلهای آن عبارتست از؛ نتوبه از گناهان، شرایط، مراحل و چگونگی توبه، حکایتهایی از توبهکاران و پرسش و پاسخ هایی درباره توبه.
فهرست
دیباچهپیشگفتارفصل اول: توبه از گناهانراه چارهضرورت توبهاسباب بخشودگى گناهانتوبه؛ درى به سوى رحمت خداسفارش امام خمینى رحمهالله به توبهارزش توبهامر به توبهراه توبه حقیقىپذیرش توبهروىگردانى از توبهدلیل پذیرفته نشدن توبهحقیقت توبهفصل دوم: شرایط، مراحل و چگونگى توبهتوبه نسبت به زمان گذشتهتوبه نسبت به زمان حالتوبه نسبت به آیندهتوبه خاص واخصدستورهاى سهگانه توبهتوبه نصوحشرایط توبهالف) ستم به خویشتنب) حقاللهج) حقالناستوبه اضلالمراحل و چگونگى توبهتوبههاى ناپذیرفتنىتوبه و جبران گناهبه تأخیر نیانداختن توبه (تسویف)آسیبهاى تأخیر در توبهطبقات توبهکنندگانآمرزش و بخششخواهىاسباب آمرزش در قرآن مجیدبخشش دیگران، مقدمهاى براى آمرزش الهىامید به عفو الهى، همراه با خوف و رجاپىآمدهاى نعمت توبهفصل سوم: حکایتهایى از توبهکارانزن نمونهشعوانه و توبهتوبه در میدان جنگتوبه جوان یهودىتوبه مرد بادیهنشین از کفر و بتپرستىتوبه شقیق بلخىراستگو و توبهکارهمسایه ابوبصیرتوبه مرد جیببررفع بلا پس از توبهتوبه فضیل عیاضسه مسلمان توبهکارتوبه حرّ بن یزید ریاحىتوبه دو برادر در عاشوراتوبه برادران یوسفاصمعى و توبهکار بیابانىصدق و راستى، عامل توبهتوبه بِشر حافىتوبه ابو لبابهتوبه قوم یونستوبه جوان اسیرتوبه شگفتآورتوبه گنهکار با یک جمله پر مغزگر تو نمىپسندى، تغییر ده قضا رابازگشت فرزند هارونالرشید به حقتوبه مرد آتشپرستتوبه و آشتى با حقمانع توبهتوبه مالک دیناراثر توبهزمان توبهتوبه گناهکارفصل چهارم: پرسش و پاسخهایى درباره توبه توبه در اسلام چه جایگاهى دارد؟1 توبهکننده در اسلام چه جایگاهى دارد؟ چه عواملى انسان را متوجه توبه مىکند؟الف) محاسبه نفس (مراقبت بر کردار خویش)ب) توجه به آثار گناهج) توجه به آثار توبه و مقام توبهکاراند) توجه به ناگهانى بودن مرگ چرا در اسلام توبه تشریع شده است؟ چرا خداوند شخصى را که در طول عمر خود گناه کرده است، با یکبار توبه مىبخشد؟6 . آیا توبه، واژههاى خاصى دارد؟ چرا امام على علیهالسلام ترک گناه را آسانتر از توبه دانسته است؟8 . توبه افرادى که سبب گمراهى دیگران شدهاند، چگونه است؟ در چه مواردى، براى توبه کردن، حلالیت خواستن لازم است؟ اگر کسى حق مردم را تصرف کند و توان پرداخت آن را نداشته باشد، آیا گناهش با توبه بخشوده مىشود؟ مقصود از توبه نصوح چیست؟ چه زمانها و روزهایى براى توبه مناسبتر است؟ توبه از غیبت چگونه است؟ براى اینکه توبه شکسته نشود، چه باید کرد؟ آیا توبه هنگام مرگ، پذیرفته مىشود؟ کسى که تمام عمر را به گناه و ترک واجبات گذرانده است، چگونه مىتواند توبه کند؟ چرا توبه انسان در جهان رستاخیز پذیرفته نیست؟ توبه چه آثار و فایدههایى دارد؟ چه عواملى در جبران گناه مؤثر است؟ آیا توبه از گناه، واجب است؟ آیا توبه، واجب فورى است؟ آیا توبه از هر گناهى (کوچک و بزرگ) لازم است؟ آیا توبه با شکستن آن باطل مىشود؟ آیا خداوند، توبه کسى را که توبه خود را شکسته است، مىپذیرد؟ آیا توبه موقت جایز است؛ براى مثال کسى مىتواند توبه کند که فقط یک سال گناه نکند؟ آیا توبه شرابخوار پذیرفته مىشود؟ آیا توبه بر غیر مکلّف واجب است؟ اگر کسى قتلى انجام داده باشد، توبه وى پذیرفته مىشود؟ با کسانى که توبه کردهاند، چگونه باید رفتار کرد؟ موانع توبه کدام است؟الف) غفلت از مرگب) تسویف (امروز و فردا کردن)ج) آرزوهاى دور و درازد) استدراجهـ) غرور شرایط قبولى توبه کدام است؟فرجام سخنکتابنامه
دیباچه
از مواهب الهى به انسان، افزون بر فراهم کردن زمینههاى هدایت براى وى، گشودن راه توبه از گناهان است. اگر انسان از روى غفلت یا به دلیل چیرگى غرایز و هواهاى نفسانى و وسوسههاى شیطانى مرتکب گناه شد و از مسیر حق منحرف گردید، مىتواند با جبران آن کوتاهى، وجود خود را از آثار گناه پاک سازد و از بخشش الهى ناامید نشود.
در واقع، خداوند با این نعمت بزرگ، انسان را در بند گناه رها نکرده است، بلکه با ارشاد و هدایت، در توبه را به روى وى گشوده تا با پاکسازى دل از گناه، به مسیر تکامل و تعالى باز گردد. خداوند سبحان، امکان توبه و تهذیب نفس را براى انسان فراهم کرده است تا از نعمت ایمان حقیقى بهرهمند شود و در پرتو فضایل اخلاقى، در تزکیه نفس خویش بکوشد.
خداوند منّان، انسان را از خیر و نیکى بهرهمند ساخته است. پس وى را یارى مىکند تا به دام شیطان گرفتار نشود. اگر هم انسانى، اسیر هوا و هوس خویش و نیرنگ شیطانى شود، در امید و آمرزش را به رویش مىگشاید تا با آمرزشخواهى و توبه، دوباره با راهیان صراط مستقیم همراه شود و با درک سختى استغفار، روح و روان خویش را از آلودگى گناه پاک سازد. خداوند در قرآن کریم در این باره مىفرماید:
کانُوا قَلیلاً مِنَ اللَّیْلِ ما یَهْجَعُونَ، وَ بِاْلأَسْحارِ هُمْ یَسْتَغْفِرُونَ. (ذاریات:17و18)
اندکى از شب را مىخوابیدند و هنگام سحر، استغفار مىکردند.
پیامبر گرامى اسلام درباره توبه مىفرماید: «دلم زنگار مىگیرد مگر آنکه در شبانهروز، هفتاد بار آمرزش بخواهم.»1 همچنین سفارش مىکند: «هر کجا هستى، تقواى الهى پیشه کن و با مردم، با خوش اخلاقى رفتار کن و هرگاه کار بدى کردى، کار نیکى کن تا آن [کار ناپسند] را محو کند.»2امام باقر علیهالسلام نیز مىفرماید: «چه نیکوست نیکىکردن پس از بدکردارى.»3همچنین در کلام گهربار دیگرى مىفرماید:
اگر اثر توبه در توبهکننده آشکار نباشد، توبهکننده نیست مگر آنکه دشمنان را از خود خشنود سازد و نمازش را به پا دارد و براى مردم فروتن باشد و خود را از شهوت حفظ کند.4
انسان باید همواره به فضل الهى امیدوار باشد و از کار ناشایست خود توبه کند و با تمام وجود بگوید:
ربَّنَا اغْفِرْ لَنا ذُنُوبَنا وَ إِسْرافَنا فی أَمْرِنا وَ ثَبِّتْ أَقْدامَنا وَ انْصُرْنا عَلَى الْقَوْمِ الْکافِرینَ. (آل عمران: 147)
خدایا! گناهان و زیادهروىهاى ما را در کارها بیامرز و ما را ثابت قدم گردان و در برابر کافران یارى کن.
پژوهش حاضر، گامى است در مسیر آشنایى با مسئله توبه، مراحل و شرایط آن که سرکار خانم اقبال حسینىنیا و جمعى از نویسندگان نگارش یافتهاند. امید است این اثر، دستمایهاى براى اصحاب رسانه ملى در مسیر تهیه و تولید برنامهاى مناسب در این زمینه باشد.
